Ftp Nedİr?

FTP ( FILE TRANSFER PROTOCOL ) internete bağlı bir bir bilgisayardan diğerine (her iki yönde de)dosya aktarımı yapmak için geliştirilen bir internet protokolü ve bu işi yapan uygulama programlarına verilen genel addır. FTP ilk geliştirilen internet protokollerinden biridir. FTP protokolü ile ;1) Bir başka bilgisayardan bir başka bilgisayara dosya aktarımı yapılırken, o bilgisayar ile etkileşimi aynı anda bağlantı kurulur 2) Protokol ile sağlanan bir dizi komutlar yardımıyla iki bilgisayar arasında dosya alma/gönderme işlemleri yapılır.

FTP Yapmak İçin Nelere İhtiyaç Var?
- Bağlanacağımız bilgisayarın internet adresi,
- Bağlanacağımız bilgisayarda dosyalara ulaşmak istediğimiz hesapla ilgili kullanıcı numarası, varsa şifresi,
- İnternet erişimi olan,üzerinde FTP yazılımı bulunan bilgisayar
- Bağlanacağımız bilgisayarda, FTP protokol komutlarını yorumlayacak çalışır durumda bir FTP servis programı yani FTP sitesi gereklidir.
FTP'nin Kullanımı
Genel kullanımı; FTP < FTP yapılacak makinenin adresi> şeklindedir. Bu işlemden sonra sıra ile - İlgili bilgisayara bağlanıldığında, kullanıcı adı ve parola (password) sorulur. Bunları girdikten sonra kullanıcının makinesine bağlanılmış olunur. Bazı FTP komutları kullanılarak iki makine arasında dosya işlemleri, ayrıca bağlanılan makinede bazı temel dosya/disk işlemleri (dosya açma/silme v.b ) işlemler yapılır.
BUNLARI YAPABİLMEK İÇİN GEREKLİ OLAN FTP KOMUTLARI:
CD: Dizin değiştirme. Kullanımı; cd< dizin adı >
not: bir önceki dizine geçmek için CD.. yapılır.
PWD: Bu komut yazıldığında bulunulan dizininin ismini görürüz. İçinde bulunulan dizindeki dosyaları listeler.
DIR: İçinde bulunduğunuz dizindeki dosyaları listeler.
LS: Dizin içindeki çok fazla sayıda dosya varsa sayfa sayfa listeleme ve dosyaları kısa olarak göstermeye yarayan komuttur. Kullanımı ; LS- LR : ayrıntılı tersten alfabetik listeleme
GET: Dosya alma komutudur. Kullanımı; get <dosya - adı>(<alındıktan sonraki adı>)
alındıktan sonraki adı aynıda kalabilir. MGET: Birden fazla dosya alma komutudur. Örn: mget *.zip mget a*.*
PUT: Dosya gönderme komutudur. Kullanımı; put<dosya- adı> (<göndereceğimiz-yerdeki- adı>
MPUT: Birden çok dosyayı gönderme komutudur.
ASCII: Dosya aktarımlarında aktarım modu olarak ASCII kullanılacağını belirtir.
BINARY: Dosya aktarımlarında Binary modun kullanılacağını belirtmek için kullanılır.Yani:
* arşiv dosyaları (zip,arj,z,zoo v.b gibi),
* çalıştırılabilir programlar(. exe,com gibi),
*resim formatlı programlar, (gif,jpeg,wb gibi),
FTP ile alınmadan/yada gönderilmeden önce bu komut kullanılır.
DELETE: FTP yapılan bir yerde istenilen dosyayı silme komutudur. Kullanımı; delete<dosya - adı > şeklindedir.
MKDIR: FTP yapılan yerde yeni bir dizin oluşturma komutu MKDIR dir.Kullanımı; mkdir < dizin -adı> şeklindedir.
RMDIR: FTP yapılan yerde bos bir dizini silme komutudur. Kullanımı; rmdir <dizin- adı> şeklindedir.
LCD: FTP ortamından çıkmadan, kendi makinenizde dizin değiştirmenizi sağlar.
CLOSE: FTP ortamından çıkmadan sadece ilgili bağlantıyı kapatır.
QUIT: FTP ortamından çıkmak ve bağlantıyı kapatmak için kullanılan komuttur.

FTP Yaparken Bir Dosyayı Almadan Nasıl Okuyabilirim?
Bunu yapamazsınız. Bir dosyayı görüntülemek için onu transfer etmelisiniz.
FTP ortamından çıkmadan, aldığınız bir dosyayı listeleyebilirsiniz.Bunun için UNIX ' te ; '!cat <dosya_adı>', vm/cms'te 'CMS type <dosya adı>' , DOS ' ta ;'type<dosya_adı>' kullanılır.Bu komutları FTP ortamından çıkmadan verin. Eğer Netscape, Mosaic vb gibi bir Web istemcisi ile FTP yapıyorsanız, programın "setup"ından transfer edilecek dosya tipi için bir listeleyici (viewer) program tanımlayarak (bu, txt dosya (metin dosyası) için bir editör) dosya transferini doğrudan ekrana yönlendirebilirsiniz. Web sadece TXT dosyaların değil, diğer formatlardaki dosyaların da (ses, görüntü, video vb) transfer edilirken ekrana yönlendirilmesini sağlar.

Anonymous FTP Nedir?
FTP işlemleri sırasında güvenlik açısından bağlanacağımız makinede kullanıcı numarasını (user name) ve password (parola) bilgilerini bilmemiz gerekir.(Program bunları bize sorar.Bağlanılan makine,kişiye özel ve parolasını sadece bizim bildiğimiz bir makine olabileceği gibi,herkese açık bir arşivde olabilir. Böylece herkesin kolayca erişip dosya almasını sağlayan tek tip bir kullanıcı numarası tanımlanmıştır. O da; ANONYMOUS yada FTP. Bu merkezlere FTP yapıldığında kullanıcı ismi olarak anonymous ( ya da FTP ) girildiğinde bizden parola olarak kendi: E POSTA ADRESİMİZİ girmemiz istenir. ( Parola yazılırken görülmez ) Şifre olarak kesinlikle kendi bilgisayarımızın şifresini girmeyiniz .
Web Üzerinden FTP
Son zamanlarda genel eğilim tüm internet servislerine daha becerikli ve etkilesimli ortamlardan erişilmesi ve farklı servislerin etkileşimli olarak kullanılması seklinde kendini göstermiştir. Bunlardan en önemli olanlarından bir taneside WEB'dir. FTP'de dahil olmak üzere pek çok internet servisi ve ilave pek çok özellik bu ortamlar üzerinden kurulabilir. Dolayısıyla FTP yapmanın bir diğer yoluda WEB üzerinden FTP yapmaktır. Bu yöntem kullanım açısından daha kolaydır.
Binary bir dosyayı, yanlışlıkla, standart FTP programları ile kolayca ASCII modda almanız mümkün, bu sakıncalar WEB üzerinden yapılan FTP' lerde ortadan kalkmaktadır. Sözgelimi standart resim formatlarında olan bir resim dosyasını aldığınız anda görüntüyü ekrana da gönderebilirsiniz. FTP yapmanın bu "farklı,kolay ve güzel" yolunu WEB kısmında bulabilirsiniz.
ANONYMOUS FTP' lerde şifre olarak kendi e-mail adresinizi veremiyorsanız :
Problem, e-mail adreslerinde görülen "@" karakterinin varsayılmış olarak VM sistemlerinde satır sonu karakteri olarak tanımlanmasından kaynaklanıyor. FTP yapmadan önce,"TERM LINEND OFF" komutunu verirseniz problem ortadan kalkacaktır. Bu komutu PROFILE EXEC dosyanızın içine ayrı bir satır olarak koyarsanız (bu durumda, tırnak içinde ( 'TERM LINEND OFF' olarak ) vermeniz gerekebilir). Böylece makinanızı her açışınızda bu komutu yazmaktan kurtulursunuz.
Anonymous FTP yaparken bu gibi dertlerle uğraşmak ve ikide bir username ve password vermek
istemiyorsanız aşağıdaki REXX ile yazılmış EXEC dosyayı "MYFTP EXEC" olarak kaydedin. Programda, queue "anonymous "userid()"@vm.cc.itu.edu.tr" satırında @ işaretinden sonra gelen
vm.cc.itu.edu.tr yerine kendi domain adresinizi yazın.
MYFTP <ftp yapılacak makinenın adresi> şeklinde daha rahat anonymous ftp yapacaksınız. (Username ve password girmek zorunda kalmayacaksınız).

/* MYFTP EXEC */
/* */
Parse Arg ftp_addr
If ftp_addr="" then signal help
queue "anonymous
"userid()"@vm.cc.itu.edu.tr"
push "FTP "ftp_addr
exit
help: Say 'Kullanim Formati : MYFTP
ftp-addresi

Grafik Arabirimli FTP
Klasik anlamda FTP yaparken, bir takım komutlar veririz. Son yıllarda geliştirilen bazı programlar kullanıcının bu komutları vermesine gerek kalmadan grafik bir ara birim ile kullanıcının daha kolay ve komutları girmeden FTP yapmasına olanak tanırlar. FTP komutları ya pull-down/pop-up menülerden alınır; ya da tek bir fare tıklatması ile değişik FTP komutları icra edilir. Bu tip programlara bir örnek, Windows 3.1 ve Windows 95 altında çalışan, John Junod'un geliştirdiği WS_FTP 'dir.
FTP Yaparken Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
• EXE, .ZIP vb gibi dosyaları BINARY modda transfer edin. FTP'de (genellikle) varsayılan aktarım biçimi ASCII dir.
• AnonymousFTP'de, bir directory içine girdiğinizde, genellikle, oradaki dosyaların isim,byte olarak büyüklük, tarih ve içeriğini belirten kısa açıklama satırlarının olduğu 'readme' dosyaları (bazen de INDEX dosyaları) vardır. Öncelikle bu ASCII dosyaları alıp okumak size çok yardımcı olacaktır.
• Anonymous FTP'de, şifre olarak LÜTFEN e-mail adresinizi doğru olarak girin. Bazı FTP merkezleri, e-mail adresinin uygunsuz girilmesi (ya da girilmeyip boş geçilmesi) durumunda FTP yapmanıza izin vermemektedir.
• Unix'te küçük/büyük harf ayrımı olduğunu her zaman akılda bulundurun.Özellikle, aktaracağınız dosyaların isimlerini tam yazın ve küçük/büyük harf ayrımlarına dikkat edip aynısını yazın.
• Kullandığınız bilgisayarın işletim sistemine özgü kısıt/özellikleri de bilmekte fayda var.

Kaynak:server2003

MS-DOS ile dosya gizleme yöntemi

Bir çok program var dosya gizleme şifreleme olarak..Ancak şahsen Pc den anlayan biri olunca programfiles de adını görünce programın hemen anlaşılıyor PC de gizli bir klasör olduğu..


Şimdi sizlere sık kullandığımız bir yöntem olan dosya özelliklerinden gizleme seçeneği ile değilde %100 etkili olan ms-dos yöntemi ile dosya gizlemeyi anlatacağım.

ilk olarak D diskinize yeni bir klasör oluşturun ve adını kolaylık sağlaması açsından kısa olarak değiştirin örneğin (AAA) isterseniz AAA dosyasının içine bir-iki resim, müzik, office dosyaları atın.

sonra başlat>çalıştır>cmd kullnarak ms-dos’u çalıştırın. Bildiğiniz gibi ms-dos komutlarla çalışmaktadır. Bizde yine komutları kullnacağız. Komut satırına (karakterler arasındaki boşluklara dikkat ederek):

attrib +r +h +s d:AAA yazın ve Enter’a basın.

Bir süre bekledikten sonra D diskinize girdiğinizde AAA dosyasının olmadığını göreceksiniz, araçalardan “gizli dosyaları göster” tuşuna bassanız dahi AAA dosyası gözükmeyecektir ve bu yöntemle bilgisayarınıza herhangi bir ağ üzerinden veya herhangi bir yöntemle giren biri bu dosyayı ve dosyanın içindekileri, dosyanın ismini bilmedikçe göremeyecektir. Dosyanızı göstermek için ise: ms-dos satırına;


attrib -r -h -s d:AAA

Yazmanız ve yine Enter’a basmanız yeterli olacaktır.

Böylece dosyanız geri gelecektir... Basit ve güzel bir yöntem, denemenizi tavsiye ederim.

Alıntı..

Windows komutları.

start > run > cmd > shutdown - s = sistemi 30 sn sonra kapatır

start > run > cmd > shutdown -r = sistemi restart eder .

start > run > cmd > shutdown -l = o anki mevcut kullanıcının oturumunu kapatır .

start > run > cmd > shutdown -f = o anda acık olan uygulamaları kapatır .

start > run > cmd > shutdown -a = sistemin kapatılmasını engeller


start > run > conf = net meeting uygulamasını baslatır .

start > run > cleanmgr.exe = disk cleanup uygulamasını baslatır .

start > run > diskmgmt.msc = disk management arayuzunu acar

start > run > drwtsn32.exe = uygulama hatalarıyla ilgili kayıtların yer aldıgı dr.watson uygulamasını baslatır .

start > run > dxdiag.exe = directx diagnostic aracını baslatır sistemimizdeki bazı donanımlar hakkında detaylı bilgi bulabilecegimiz bir arayuz .

start > run > fsmgmt.msc = shared folders konsolunu acar .


start > run > gpedit.msc = group policy editor arayuzunu acar .

start > run > lusrmgr.msc = yerel kullanıcı ve gruplar arayuzunu baslatır .

start > run > mmc.exe = Microsoft Management Console arayuzunu baslatır . MMC ile yapabileceklerimize kısaca değinmek gerekirse

start > run > mmc veya mmc.exe yazarak toolu acalım
File > Add Remove Snap-in > Add > Group Policy Object Editor > Add > Finish diyerek group policy konsolunu eklemiş bulunuyoruz istersek file menusunden > Save as diyerek group policy konsolunu masaustune kaydeder tek tıklamayla group policy konsolunu baslatmış oluruz

aynı sekilde listedeki tüm araclarıda add remove snap-in kısmından ekleyre masaustune veya farklı bir yere kaydederek direk erişim saglayabiliriz .


start > run > mspaint = mspaint programını direk başlatmaya yarar

start > run > excel = excel programını direk baslatmaya yarar .

start > run > winword = Windows Word programını baslatmaya yarar .

start > run > osk veya osk.exe = ekran klavyesi uygulamasını baslatmaya yarar .

start > run > ntbackup = bilgisayarımızdaki kişişel belge ve dosyalarımızın 5 farklı çeşitde yedeğinin alınmasını ve geri yuklenmesini sağlayan ntbackup uygulamasını baslatır .


start > run > notepad = notepad uygulamasını baslatır .


start > run > ntmsmgr.msc = removable storage uygulamasını baslatır .

start > run > perfmon.msc = performance monitor uygulamasını baslatır .

start > run > rsop.msc = resultant set of policy uygulamasını baslatmamıza yarar .

start > run > services.msc = hizmetler ve uygulamalar konsolunu baslatır .

start > run > syskey = bilgisayarınızın acılısına 2. bir şifre koyacagınız syskey uygulamasını baslatır .


start > run > cmd > systeminfo = Sisteminiz hakkında ayrıntılı bilgiler sunar ilk kurulus tarihi yuklenen hotfx sayısı vb .


start > run > taskmgr.exe = Task Manager ( Görev Yöneticisi ) uygulamasını baslatır .

start > run > winchat = uygulamasını baslatır .




asagıda yazacagım komutlar Server 2000 yada 2003 sistemlerde kullanılabilir


komut satırından user , group , computer , ve ou yaratmak istiyorsanız kullanacagınız komutlar aşagıdadır .



C:\>dsadd ou ou=it,dc=hp,dc=com
dsadd succeededu=it,dc=hp,dc=com

C:\>dsadd ou ou=satis,dc=hp,dc=com
dsadd succeededu=satis,dc=hp,dc=com

C:\>
C:\>dsadd user cn=ozgur.senerdogan,ou=it,dc=hp,dc=com
dsadd succeeded:cn=ozgur.senerdogan,ou=it,dc=hp,dc=com

C:\>
C:\>dsadd group cn=satis,ou=satis,dc=hp,dc=com
dsadd succeeded:cn=satis,ou=satis,dc=hp,dc=com

.
C:\>dsadd computer cn=ozgur,ou=it,dc=hp,dc=com
dsadd succeeded:cn=ozgur,ou=it,dc=hp,dc=com

C:\>
C:\>

.
C:\>
C:\>
C:\>
C:\>dsadd user cn=ozgur.sener,ou=it,dc=hp,dc=com
dsadd succeeded:cn=ozgur.sener,ou=it,dc=hp,dc=com

C:\>
C:\>dsadd computer cn=x5,ou=satis,dc=hp,dc=com
dsadd succeeded:cn=x5,ou=satis,dc=hp,dc=com

C:\>
C:\>
C:\>dsadd ou ou=marketing,dc=hp,dc=com
dsadd succeededu=marketing,dc=hp,dc=com

C:\>
C:\>dsadd user cn=ali.veli,ou=marketing,dc=hp,dc=com
dsadd succeeded:cn=ali.veli,ou=marketing,dc=hp,dc=com

C:\>
C:\>dsadd computer cn=nc6400,ou=marketing,dc=hp,dc=com
dsadd succeeded:cn=nc6400,ou=marketing,dc=hp,dc=com

C:\>
C:\>
C:\>dsadd group cn=marketing,ou=marketing,dc=hp,dc=com
dsadd succeeded:cn=marketing,ou=marketing,dc=hp,dc=com

C:\>




dnsmgmt.msc : DNS Server konsolunu baslatır .

dhcpmgmt.msc : DHCP Server konsolunu baslatır .

winsmgmt.msc : WINS Server konsolunu baslatır .

dsa.msc : Active Directory Users and Computers konsolunu baslatır .


dssite.msc : Active Directory Sites and Services konsolunu baslatır .


domain.msc : Active Directory Domains and Trusts konsolunu baslatır .




mstsc : remote desktop uygulama programını baslatır .

Server 2003 A dan Z ye Yardım

Çoğumuz biliyoruzdur microsoft yardım sitesini ben yinede paylaşmak istedim.

Server 2003 A dan Z ye Yardım!!!

http://technet2.microsoft.com/Window....mspx?mfr=true

Terminal Server Hakkında (püf noktaları)

Günümüzde sirket aglarinda Yasak Kelime kullanilan,clientlarin servera erisimini saglayan bir servistir.Gerek duyulup kurulmasini saglayan bir kaç neden vardir.Bunlar genelde düsük yapilandirmaya sahip clientlarin (düsük Ram ve Cpu) kendi makinalarinda çalistiramadiklari uygulamalari (Excel,Access) kullanma gereklilikleri,merkezi bir veritabanina bagli uygulamalara erisip islem gerçeklestirme veya uzaktan yönetimde kolaylik saglama gerekliligi gibi nedenler sayilabilir..
Bunlarin kisaca açiklarsak; sirket içerisindeki tüm eski bilgisayarlarda genel olarak Yasak Kelime kullanilan word,excel veya database uygulamalarini çalistirmakta zorlaniyorsak ve açildiginda islem yapamayacak kadar agir çalistigindan Yasak Kelimeayetçiysek Terminal Server baglantisiyla bu sorundan kurtulabiliriz.Serverin islemci ve bellek destegiyle istedigimiz uygulamayi sanki kendi bilgisayarimizdaymiscasina rahatlikla kullanabilir ve islemlerimizi gerçeklestirebiliriz.Keza merkezi bir veri tabanina bilgi girisi gerekliligindede bu uygulama hayat kurtaran cinstendir.Merkez sirkete bagli subelerin günlük islemlerini kaydetmek için ana bilgisayara baglanarak veri tabanina bilgi girmeleri ve bunu Terminal Server araciligiyla yapmalari hem zaman hemde güvenlik açisindan (veritabaninin merkezde saklanmasi) yararlidir.

Ayni zamanda sunuculara uzaktan erisim içinde kullanilir.Sistem yöneticisi sunucu üzerindeki yapilandirmalari uzak bilgisayardan takip ve koordine ederek hem is yükünün azaltilmasini hemde sürecin islemesindeki aksakliklari nerede olursa olsun kontrol altina alarak bertaraf etmenin avantajlarini kullanir.

2 Sekilde Kullanimi vardir;
a- Remoter Administration Mode :
b- Application Mode :

a) : Varsayilan olarak Server 2003 kurulu oldugunda Remote Admin modulu yüklü gelir ve kullanilabilmesi için lisans servisine basvurmasi gerekmez.Bu modda erisim saglamak için Administrator grubunda olmak gerek.Eger sunucu Domain içerisinde bulunuluyorsa dogal olarak Domain Admins grubuda katilacagindan bu yetkilere sahip kullanicilar uzaktan erisim saglayabilirler.Bununda siniri ayni anda en fazla 2 kullanicidir.Yönetim ve denetleme amaciyla kullanilacagindan cok fazla kullaniciya gerek yoktur.Belirtilen yetkili kullanicilar disinda kullanicilarinda baglanmasi isteniyorsa bunu, bilgisayarima sag tiklaYasak Kelime özellikleri seçip, “Uzak” basligi altindan “uzak masa üstü kullanicilarini seç” i seçerek yapilandirabiliriz

b) : Application Mode : Konunun girisinde bahsettigimiz uygulama çalistirma ve sunucu üzerinde islem yapmak için kullanilan moddur.Uzaktan baglanabilme yetkisine sahip tüm kullanicilar sunucuya uzaktan login olabilir ve hepsi ayni anda birbirinden bagimsiz uygulama çalistirarak islemlerini gerçeklestirebilir.Serverin islemci ve ram gücü bu servisin etkin kullanilmasi açisindan önemli etkenlerdendir.Bu yüzden Terminal Serverlar güçlü yapilandirilmis ve eger mümkünse sadece bu servisin kullanimina tahsis edilmis makinalar olmasi etkin kullanimi açisindan yararlidir.Application Mode da kurulum için Server 2003 sistemininin en az Enterprise Edition olmasi gerekmektedir.Enterprise’in destekledigi 8 islemci ve 32gb Bellek özelligiyle bu servisin kullanilmasinda idealdir.

Application Mode Kurulumu : Program ekle/ Kaldir menüsünden Windows Bileseni ekle kaldiri seçerek “Terminal Server” i ve “Terminal Server Licencing” i seçerek ileriyi tiklayin. 2 adet seçenek geliyor önümüze..
Full Security ve Relaxed Security.

Full Security (Tam Güvenlik) : Bu modda Windows 2000 ve 2003 sistemleri izinleri kullanicilara uygulanir.Kullanicilar sistem dosyalarina,regedite,yapilandirma ayarlarina erisemezler ve güvenlik saglanmis olur.Güvenlik tanimlayicisi 2000 ve 2003 ailesinin standart ayarlarinin getirdigi güvenlik ayarlarini kullanir ve art niyetli / bilgisiz kullanicilarin hataya ve zarara sebebiyet vermelerine mani olur.

Relaxed Security (Gevsek Güvenlik) : Bu ayarin güvenlik tanimliyicilari Windows NT ve Terminal Server Editionin izinlerini kullanicilara uygular.Art niyetli kullanicilarin suistimaline açiktir.Kullanicilar sistem dosyalarina,kayit defterine,sistem yapilandirmalarina erisebilir ve üzerinde degiYasak Kelimelik yapabilirler.Ayni ada sahip bir baska dosyayi server üzerine ekleyerek sistemin ve kullanicilarin zarar görmesini saglayan bir art niyetli kisi bu erisimleri ancak “gevsek güvenlik” ayarlari seçilirse yapabilir.

Bu ayarlarimizi seçip ileri dedigimizde önümüze kullanilacak olan “Lisans Serveri” seçenegi gelir.Eger daha önceden bu servisi kullandiysak ve bir Lisans Servera sahipsek ilk kisimdaki alandan serverin ismini belirterek bu kismi geçebiliriz.Fakat servisi defa ilk kuruyorsak en alttaki seçenegi seçmeliyiz.”120 gün içerisinde lisans serverini belirleyecegim.”

Terminal Server ilk kurulumda Lisans Serverin belirlenip dagitilmasi için 120 gün zaman tanir.Bu süreç Servera yapilan ilk baglanti ile baslar ve 120 gün sonunda biter.Bu süreç içerisinde clientlardan yapilan lisanssiz baglantilar kabul edilir ve Lisans serverina baglanip dogrulugu arastirilmaz.120 günün sonunda yetYasak Kelimeiz kullanim süresi dolar ve istemcilerden gelen baglanti kabul edilmez.120 gün içerisinde lisans serveri kurulup clientlara dagitilip böyle bir baglanti kurulursa 120 gün beklenmeden Terminal Server Lisansli duruma geçer ve Lisans dagitimini yaparak onayli baglantilar(sifreli) saglanir.

Bir diger adimda Lisanslama yapilandirmasi yapilir.Burada önümüz 2 seçenek çikar.Bunlar ;
Per Device licencing mode (Aygit basina lisanslama)
Per User licencing mode (Kullanici basina lisanslama)

Aygit Basina Lisanslama : Her istemciye veya aygita Terminal Servera erisim hakki verilir.
Kullanici basina lisanslama : Kullaniciya sinirsiz sayida aygittan Terminal Servera baglanma hakki verilir.
Her aygita bir CAL ( Client Access Licencing-istemci erisim lisansi) gerekmez.Kullanici bazli yapilandirmak daha dogrudur.

Bir sonraki ve son adimda Lisans Server olarak tanimlanacak bilgisayarin belirlenmesi istenir.Eger serveriniz bir domaine dahil veya DC ise alttaki seçenegi seçerek kuruluma baslayabilirsiniz.

Kurulum bittikten sonra sistemi yeniden baslatmaniz istenecektir.

Administrative Tools altindan “Terminal Services Configuration” i açin.
Connection kismindan o anda mevcut baglanti ayarlarini ve kullanıcı haklarını yönetebilirsiniz.Kullanilan RDP Protokolu xp ve 2003 arasinda 128 bitlik bir veri sifrelemesini saglar ve güvenlidir.Server Setting kismindada performansa ve yapilandirmaniza dair ayarlari görebilirsiniz.Bunlar kisaca ;

Session Directory : Sisteme loginleri kontrol eder.Logoff olmus fakat sistemden çikmamis bir kullanici tekrar baglanmayi denerse (ortamda NLB varsa) ikinci server baglanti istegine karsilik vererek yeni bir oturum açacaktir.Fakat ilk serverdaki oturum devam ettiginden sistem kaynaklari gereksiz yere tüketilecektir.Bunun süre sinirlamasi kesinlikle yapilmalidir.
Restrict each user to one session : Her kullanicinin ayni anda sadece bir erisim hakkina sahip olmasidir.Bir üstteki anlatilanlar düsünülerek yapilandirilmalidir.
Delete temporary folders on exit : kullanicilarin geçici dosyalarinin oturum sonunda silinmesini saglar.

Connections kisminda,sagda bulunan baglantilar üzerindede degiYasak Kelimelik yapabilirsiniz.Bunun için Connections kisminda sağ tarafta sag tiklaYasak Kelime özellikleri seçin ve ayarlarinizi yapin.Bir kaç özellik ;

- Kullanicilarin izinlerinin düzenlenmesi,
- Kullanicilarin erisimlerindeki kullanicaklari kaynaklari belirleme ( Driver mapping,Printing veya printer port yönlendirme)
- Kullanici baglantisinin süresiz yasaklanmasi
- Baglanti sifreleme sekli (High-128 bit,xp ve 2003 içindir.RDP 5.1 ve 5.2—-Client Compatible ise RDP 4 ve 5 clientlarin baglanmasini saglar.Sifreleme daha alt düzeydedir)

Yine Administrative Tools altinda bulunan “Terminal Services Manager” açin.

Bu alanda mevcut baglantilari görebilir ve yönetebilirsiniz.Kullanicilarin çalistirdiklari uygulamalar,bagli kaldiklari süre,bos bekleyen süre,uyari mesaji gönderme,clienta baglanma gibi özellikleri vardir.Bunlarin yaninda eger agda birden fazla Terminal Server varsa en Yasak Kelime kullanilanlari,tüm serverlari ve durumlarini izleyebilirsiniz.

Sistem yöneticilerinin islerini kolaylastirmada büyük öneme sahip Terminal Serverlara,admin yetkisine sahip bir kullanici uzaktan eriserek birden fazla Terminal Serveri veya farkli yapilandirilmis (SQL,IIS) Serverlari tek bir ekrandan rahatlikla yönetebilir.Zaman,maliyet ve is yükünün azaltilmasi açisindan büyük öneme sahiptir.

MMC üzerinden Yönetim :

Mevcut degilse snap-in ekleyerek sürekli kullanim için isinizi kolaylastirabilirsiniz.
Computer Configuration /Administrative Templates /Windows Components /Terminal Services

Bu kisimda Serverin performansli çalismasi için yapilmasi gereken bazi ayarlamalara göz atabiliriz.Bunlar öncelikle “Session” klasorundeki ayarlardir.Aktif,bosta olan baglantilari düzenler.Baglantilara zaman siniri belirlenebilir.Sifreleme klasorunde client/server baglantisi sifreleme düzeyi ayarlanabilir.Ana dizindeki ayarlamalarda beklentiniz ölçüsünde optimize edilebilir.

Default Portu Degistirme : Default olarak Terminal Server 3389 dur.Bunu degistirerek baglanti saglanmasi güvenligi arttirmada arti bir yarardir.
Kayit defterinden ;
HKLM/System/CurrentControlSet/Control/Termial Server/Wds/Rdpwd/Tds/TCP/PortNumber kismindan degistirebilirsiniz.Degistirdikten sonra her baglanti kuracaginizda baglanti penceresinde Computer kisminin yanina baglanti portunuda yazmalisiniz.Mesela Serverin adi TServer1
“TServer1:3333″ <-- degistirilen port

Komut satırından Yönetim :

query user: Serverda oturum açan kullanıcı hakkında bilgi verir
query termserver:Networkte bulunan Terminal Serverların listesini verir
reset session: Oturumun kapatılmasını sağlar
msg:Kullanıcıya mesaj gönderir
mstsc:RDP yi başlatır
shadow: Kullanıcının oturumunu uzaktan kontrol etmeyi sağlar
tscon: başka bir oturuma bağlanılmasını sağlar
tsdiscon:Oturumun bağlantısını keser
tskill:çalışan bir processi sonlandırır
tsshutdn:Sistem yöneticisi bu komutla Terminal Serverı uzaktan kapatıp açabilir.

Istemci tarafindan Baglanilmasi : Istemci tarafindaki kullanici uzak masa üstü programini (baslat/tüm programlar/accessories/communications) çalistirarak servera baglanabilir.veya çalıştır kısmına “mstsc” yazarak bu uygulamaya erişebilirler.Bu baglantinin gerçeklesmesi için kullaniciya atanmis Remote baglanabilirlik yetkisi olmalidir.Açilan pencereye kullanici adi/sifre varsa domain yazilarak baglanti gerçeklestirilir.Burada bazi ayarlamalar yapilabilir(Admin izin verdiyse).

Bunlar ;

Display : Ekran çözünürlügü ve renk derinligi
Local Resources : Terminal serverdan ses aktariminin saglanip saglanmamasi,kendi harddiYasak Kelimeinize,yaziciniza Terminal Server üzerinde görünüp erismeniz
Programs : Baglanildigi anda çalistirilmasi istenen program

Bir kaç Püf Noktasi :

* Kurulumda Güvenlik endiseleriniz varsa Full Security seçenegini Seçin.
* MMC üzerinden Idle ve max logon sürelerini belirleyiniz
* Session Directoryi aktif yapiniz
* Terminal Serveri NTFS formatli diske kurunuz
* TS kapatilacagi zaman “kapat” yerine Tsshutdn komutunu kullanın
* Lisans Serverın 120 günlük süresini takip edin
* Kullanıcı izinlerini gözden geçirin
* Ses,Printer,Driver mapping özelliklerini kullanılmayacaksa kısıtlayın.



kaynak:cyber

Çalıştır Komutları

compmgmt.msc-Bilgisayar yönetimini açar.
clipbrd.exe-Pano işlemcisini açar.
cleanmgr.exe-Disk temizleyiciyi açar.
ciadv.msc-Dizin yöneticisini açar.
charmap.exe-Karakterleri ayarlamanızı sağlar.
calc.exe-Hesap makinesini açar.
diskmgmt.msc-Disk yönetimini açar.
devmgmt.msc-Aygıt yöneticisini açar.
dfrg.msc-Disk birleştiriciyi açar.
eudcedit.exe-Karakter imal edebilirsiniz.
appwiz.cpl-Program ekle kaldırı açar.
access.cpl-Erişebilirlik seçeneklerini açar.
accwiz.exe-Erişebilirlik sihirbazını açar.
desk.cpl-Görüntü özelliklerini açar.
eventvwr.exe-Olay görüntüleyicisini açar.
freecell.exe-İskambil oyununu açar.
fsmgmt.msc-Paylaşılan klasörler menüsünü açar.
hdwwiz.cpl-Donanım ekleme sihirbazını açar.
iexpress.exe-Setup programını açar.
inetcpl.cpl-İnternet özelliklerini açar.
intl.cpl-Bölge ve dil ayarlarını açar.
joy.cpl-Oyun kontrollerini açar.
magnify.exe-Büyüteçi açar.
main.cpl-Fare özelliklerini açar.
mmsys.cpl-Ses ayarlarını açar.
mspaint.exe-Paint programını açar.
narrator.exe-İngilizce ekran okuyucusunu açar.
ntbackup.exe-Yedekleme sihirbazını açar.
nusrmgr.cpl-Kullanıcı hesaplarını açar.
osk.exe-Ekran klavyesi açar.
telnet.exe-Telnet'i açar.
spider.exe-Kağıt oyunu açar.
gpedit.msc-Grup poliçesi açar.
msconfig.exe-Sistem ayarlarını açar.
verifier.exe-Sürücü monitörünü açar.
drwtsn32.exe-Sorun tanıma aracını açar.
dxdiag.exe-DirectX sürümünüzü öğrenmenizi sağlar.
mobsync.exe-enkronizasyon sağlar.
mplay32.exe-Media Player'ın çok basit bir halini açar.
odbcad32.exe-Database işleme sağlar.
packager.exe-Obje paketleyiciyi açar.
perfmon.exe-Sistem monitörünü açar.
progman.exe-Masaüstü yöneticisini açar.
rasphone.exe-Erişim defterini açar.
shrpubw.exe-Network paylaşımı bilgisini açar.
sigverif.exe-İmza denetleyicisini açar.
sysedit.exe-Sistem yöneticisini açar.
syskey.exe-Şifre databaseini açar.
sndrec32.exe-Ses kaydedicisini açar.
timedate.cpl-Tarih ayarlama penceresini açar.
tourstart.exe-Windows XP turu başlatır.
winchat.exe-Windows içinde bulunan chat programını açar.
winmine.exe-Mayın Tarlası oyununu açar.
write.exe-WordPad'i açar.
wupdmgr.exe-Windows güncelleştirme penceresini açar.
explorer.exe-Windows Gezgini'ni açar.
powercfg.cpl-Güç seçeneklerini açar.
rasphone.exe-Ağ bağlantılarını açar.
regedt32.exe-Windows Kayıt Düzenleyicisi'ni açar.

Program Ekle Kaldır / control appwiz.cpl
Tarih Saat özellikleri /control timedate.cpl
Ekran özellikleri / control desk.cpl
Hızlı bul / control findfast.cpl
Fontlar / control fonts
İnternet Özellikleri /control inetcpl.cpl
Klavye özellikleri /control main.cpl keyboard
Mouse Özellikleri / control main.cpl
Multimedya Özellikler /control mmsys.cpl
A Özellikleri / control netcpl.cpl
Şifre özellikleri / control password.cpl
Printer /control printers
Ses Özellikleri / control mmsys.cpl sounds
Sistem Özellikleri /control sysdm.cpl
regedit.exe-Windows Kayıt Düzenleyicisi'ni açar.
sndvol32.exe-Ses ayarlarını yapmanızı sağlar.
notepad.exe-Not defterini açar.
taskmgr.exe-Görev yöneticisini açar.

Server 2003 Kapatılırken Neden Kapatıyorsunekranını kaldırmak

run' a gpedit.msc. Local computer policy/computer configuration/administrative templates/system yolunda DİSPLAY SHUTDOWN EVENT TRACKER,disable yapılır. server 2003, Xp gibi kapanacaktır.

İstemci log on ekranında yerel bilgisayarın görünmesi engellemek.

HKEY_LOCAL_MACHINE\SOFTWARE\Microsoft\Windows NT\CurrentVersion\Winlogon registry subkey.
From the Edit menu, select New, DWORD value.
Enter a name of NoDomainUI and press Enter.
Double-click the new value and set it to 1. Click OK.
Reboot the machine yapacaksınız busafadan sonra İstemci log on ekranında yerel bilgisayarın görünmeyecek...

MySQL Kurulumu

Bilindigi gibi bilgisayar dunyasinda kullanilinan bir cok veritabani programi ve
sunucusu mevcuttur. Bunlarin cogu kullanisli olmasina ragmen cok pahali paket
programlaridir. MySQL in en buyuk ozelligi bedava olmasidir fakat ticari amacla
kullanildigi takdirde kucuk bir ucret odemek suretiyle ticari amaclada
kullanilabilir. MySQL'in diger en buyuk ozelligi ise veritabani pazarindaki en
buyuk rakiplerinden daha iyi, hizli ve kullanisli olamasidir. MySQL halen daha
gelistirilmekte olmasina ragmen mevcut haliyle zengin ve cok kullanilan
fonksiyonlar sunmaktadir. MySQL in yapilis nedeni, yaratildigi yerde
kendilerine cok buyuk bir veritabanini isleyebilecek bir SQL sunucularina
ihtiyaclari olmasiydi. Kendileri 1996 dan beri MySQL'i 10,000 tablo iceren 40
veritabanli bir ortamda kullanmaktadirlar ki bunlarin yaklasik 500 tanesi 7
milyon sutun icermektedir.

Bu dokumanda anlatilacak konular sirasi ile :

MySQL'in belli basli ozellikleri
MySQL'in elde edilmesi
MySQL'in kurulumu

MySQL'in belli basli ozellikleri
+ Sistemde birden fazla CPU var ise bunlari kullanma.
+ Degisik isletim sistemlerinde calismasi.
+ Degisik sutun tipleri. Isaretli/Isaretsiz 1, 2, 3, 4 ve 8 byte uzunlugunda
tamsayilar.
+ Ayni sorgulama icinde degisik veritabanlarindaki tablolari birlestirme.
+ Windows95 icin ODBC (Open-DataBase-Connectivity). Yani Microsoft Access'i
kullanarak MySQL server'a baglanabilirsiniz.
+ Buyuk veritabanlarini isleyebilme ozelligi.
+ C ve C++ dillerinde yazilmis olmasi.
+ Butun veriler ISO-8859-1 Latin 1 formatinda kayit ediliyor.

MySQL'in elde edilmesi
MySQL degisik isletim sistemleri icin mevcut olup http://www.tcx.se adresine
baglanilip elde edilebilecek siteler sirasiyla ulkelerine gore listelenmistir.
Bundan sonraki bolumde anlatilacak olan kurulum Linux (PC tabanli Unix isletim
sistem) sistemine uyarlanmis olacaktir.

MySQL'in kurulumu
MySQL in kurulumu iki cesit olup asagida anlatilacak olan binary dagitim setinin
kurulumu olacaktir. Binary ve source kurulumlari arasindaki tek fark source
larin kendi makinenizde derlenmesi olmasidir. Eger sisteminize uygun binary
dagitim seti var ise binary setini veya source setini kullanmak arasinda hic bir
fark yoktur. Asagida sirasi ile binary dagitim setini actiginizda belirecek
olan dizinlerin ve bunlarin hangi dosyalari icerdigi gosterilmektedir.



Dizin
Dizin Icerigi
bin
Istemci programlari ve mysqld sunucusu
data
Log dosyalari ve veritabanlari
scripts
mysql_install_db
share
Hata mesaj dosyalari
sql-bench
Test dosyalari


MySQL in binary dagitim seti unix ortaminda sikistirilmis bir sekilde
sunulmaktadir. Bu sikisitirilmis halini acabilmeniz icin siteminizde GNU gunzip
ve tar gibi programlarin mevcut olmasi gerekmektedir. Bunlardan gunzip programi
uncompress edip tar ise unpack etmektedir. Eger sisteminizde bunlar mevcut ise
basamak basamak asagidakileri uygulamaya baslayin eger sisteminizde bunlar
mevcut degil ise bunlari elde ediniz.

1)Ilk once sisteminizde MySQL'i kuracaginiz dizini belirleyiniz. Linux uzerinde
genelde programlar /usr/local dizini altinda bulunmaktadir. Biz kurulumu
yaparken yine standartlara uyarak binary dagitim setini /usr/local dizini altina
kopyaladik. Sizde eger Linux kullaniyorsaniz bu standarta uymaniz iyi olur.

2)/usr/local dizini altina kopyaladiktan sonra asagida belirtildigi gibi
yukarida bahsettigimiz gunzip ve tar programlarini kullanarak binary dagitim
setini acin.

prompt> gunzip < mysql-SURUM-ISLETIMSISTEMI.tar.gz | tar xvf -

Bu komut girildiken sonra "mysql-SURUM-ISLETIMSISTEMI" seklinde /usr/local
altinda bir dizin olusacaktir.

3)Dizini olusturduktan sonra bu dizin icin bir sembolik baglanti yaratabiliriz.
Sembolik baglantiyi mysql olarak secersek eger /usr/local altinda binary dagitim
setinin acilmis halinin bulundugu dizine girmek istedigimizde
prompt>cd mysql-SURUM-ISLETIMSISTEMI
yazmak zorunda kalacagiz ama mysql adi altinda bir sembolik baglanti
olusturursak
prompt>cd mysql
yazmamiz yeterli olacak. Bunuda asagida belirtilen sekilde yapabiliriz.
prompt>ln -s mysql-SURUM-ISLETIMSISTEMI mysql

4)Sembolik baglanti yaratildiktan sonra
prompt>cd mysql
komutu girilerek binary dagitim setinin acilmis halinin bulundugu dizine
girilir. Burda yukarida belirttigimiz dizinler mevcuttur. Burda en onemli olan
dizinler bin ve scripts dizinleridir. Sistemin herhangi bir yerinden bin dizini
altindaki programlara ulasmaniz icin sisteminizde PATH kismina bu dizini
eklemelisiniz. scripts dizini altinda bulunan mysql_install_db programi
sunucuya erisim haklarinin baslatilmasi icin kullanilmaktadir.

5)Perl DBI/DBD arabirim destegini istiyorsaniz /usr/local/mysql dizini altinda
bulunan perl dizinine
prompt>cd perl
girin ve burdan yine bu dizin altinda bulunan DBI dizinine
prompt>cd DBI
yazarak girin. Bu destegi kullanabilmeniz icin sisteminizde Perl 5.004_03 veya
daha yeni bir surumu bulunmasi mecburidir.Burda yapacaginiz tek sey asagida
komutlari girerek bu dizin altindaki herseyi derlemektir.
prompt>perl Makefile.PL
prompt>make
prompt>make install
5. islemden sonra sisteminize mysql kurulmustur. Kurulumunuzun dogru ve calisip
calismadigini ogrenmek icin yapmaniz gerekenler sirasi ilen :
(Bunlari yapmadan evvel yukarida belirttigimiz gibin mysql dizini altinda
bulunan bin dizinini PATH inize eklemelisini.)

1)mysqld sunucu programini calistirip baslangic erisim tablosunu (kullanicilarin
ne haklarla veritabanina erisebileceklerini gosteren tablo) kurun. Bunuda
scripts dizini altinda bulunan mysql_install_db programi ilen elde
edebilirsiniz.
prompt>scripts/mysql_install_db
Eger bunu kurmazsaniz
mysqld: Can't find file: 'host.frm'
gibi bir hata ilen karsilasabilirsiniz ve bir onemli nokta daha bu programi
calistirirken root kullanicisi olarak calismalisiniz.

2)Sunucunun calisip calismadigini mysqladmin programi ile kontrol edin.
Asagidaki komut basit bir test olup sunucunun calisip calismadigini
belirtmektedir.
prompt>bin/mysqladmin version
Bu komutun sonucunda sistemden sisteme gore degisik sonuclar cikabilir ama genel
olarak aynidir. Ornek olarak asagida sonucu verilmistir.

mysqladmin Ver 6.3 Distrib 3.22.9-beta, for pc-linux-gnu on i686

TCX Datakonsult AB, by Monty

Server version 3.22.9-beta
Protocol version 10
Connection Localhost via UNIX socket
TCP port 3306
UNIX socket /tmp/mysql.sock
Uptime: 16 sec

Running threads: 1 Questions: 20 Reloads: 2 Open tables: 3

mysqladmin programi ilen daha neler yapabileceginiz ogrenmek istiyorsaniz
prompt>mysqladmin --help
komutu girilerek bilgi alinabilir.

3)Sunucu kapatip kapatamadiginiza bakin.
prompt>bin/mysqladmin -u root shutdown

4)Sunucuyu tekrardan calistirmaya bakin.
prompt>bin/mysqld &

5)Sunucunun calisip calismadigina basit bir kac ornekle devam edinki sunucunuzun
calismasindan emin olun.

prompt>bin/mysqlshow
Sonuc :

Databases
mysql

prompt>bin/mysqlshow mysql
Sonuc :
Database: mysql


Tables
Db
Host
User
prompt>bin/mysql -e "select host,db,user from db" mysql
Sonuc :


Host
Db
User
%
%
Test
Test_%




Eger yukaridaki sonuclari ekraninizda goruyorsaniz MySQl sunucunuz mukemmel bir
sekilde calismaktadir.

Sunucumuzda hic bir problem yok ise yapmamiz gereken en onemli nokta MySQL
sunucusunda tanimli olan root kullanicisina sifre vermektir. MySQL sunucusunda
tanimli olan root kullanicisi sunucudaki en yetkili kullanicidir. Yanliz bu
root kullanicisini Linux sistemindeki root kullanicisi ile karistirmayalim.
MySQL sunucusunun kendine ozgu kullanici ve buna bagli sifre listesi vardir.
Yani sunucuda eger kullanici yaratmak istiyorsaniz kullanici yaratirken bu
kullaniciya bir sifre ve erisim haklarini vermelisiniz. root kullanicisi MySQL
sunucusunda herseyi yapmaya yetkisi vardir. Yukarida dedigimiz gibi root
kullanicisina sifre vermeliyiz, bunuda asagidaki sekilde yapiyoruz.

prompt>mysql -u root mysql
mysql>UPDATE user SET Password=PASSWORD('yeni_sifre')
WHERE user='root';
Sunucunun yeni degerleri okumasi icin tekrar yuklenmesi lazim.
prompt>mysqladmin -u root reload

Biraz oncede belirtmistikki root kullanicisi MySQL sunucusunda tanimli olan en
yetkili kullanicidir. Fakat veritabanini root kullanicisinin haricinde
kullanacak kisiler olacaktir ve bunlarin bellirli veritabanlarina veya
veritabanindaki tabloya erisim haklari olacak veya olmayacaktir. Yine bu erisim
haklari root tarafindan kisiye yaratilan kullanicinin erisim haklarina bagli
olarak degisir. Asagida ornek olarak MySQL sunucusunda bir kullanicinin nasil
yaratildigi kisaca aciklanmistir.

1) Ilk olarak kullanici yaratmak icin MySQL sunucusuna root olarak
baglanilmalidir.
prompt> mysql --user=root mysql
2) Baglanti basarili oldu ise sira MySQL de sifresi MySqL98, kullanici adi
personel ve tum haklara sahip olan bir kullanici yaratmaya geldi.
mysql> INSERT INTO user VALUES('%','personel',PASSWORD('MySqL98'),
'Y','Y','Y','Y','Y','Y','Y','Y','Y','Y');
3) Simdi MySQL in degerleri yeniden okuyabilmesi icin MySQL den cikilip yeni
degerleri okumasi saglanir.
mysql> quit
prompt> mysqladmin --user=root reload

Sistemde simdi root kullanicisinin haricinde bir personel kullanicisi olusmustur
ve bu kullanici root kullanicisi gibi her hakka sahip. Siz sisteminizde
kullanici yaratirken verdiginiz haklara dikkat ediniz. Erisim haklari ek olarak
sunulmustur.

alıntı

Sql Ve Tquery

BÖLÜM 1

1.1 - Giriş

Bu makalede, Structured Query Language' in önemini programcılık yapacak kişilerin veya programlama dilleriyle uğraşan kişilerin kavramasına yardımcı olmak ve özellikle Delphi' de piyasada bulunan büyük bir açığı kapatmak hedeflenmiştir. Burada aynı zamanda şu sorulara da cevap aranmaya çalışılmıştır. TQuery nesnesinin özellikleri nasıl kullanılır ve ne gibi etkileri vardır ? Programlama aşamasında karşılaşılabilecek hatalar nelerdir? Metot ne demektir. Metotların kullanımı nasıl olmaktadır ? Hangi metotlar ne zaman kullanılmalıdır ?

Günümüz bilişim dünyası hızla gelişmekte, şirketler ve kurumlar arası dolaşan bilgi trafiği hızla artmaktadır. İşte bu trafiğe ve yığılan dosyaların imdadına bilgisayarlar yetişti. Yüksek veri depolama ve hız haftalar, aylar alan işlemleri saatlere düşürdü. Şirketlerin veri saklama ve bu veriler içi işlemlerin yükünden kurtulmaları bu yüksek hız ile birlikte sağlam veri tabanları ve bu veri tabanlarının optimum kullanımını gerektirmektedir. Veriler artık insanlar için çok değerlidirler ve iyi korunmaları, istenildiğinde istenilen bilgiye ulaşılabilmesi gerekmektedir. Milyonlarca veri, binlerce,on binlerce kayıt arasından sizin ihtiyaçlarınıza ve isteklerinize uyan bilgilerin en kısa zamanda ve yüksek güvenilirlik ve geçerlilikle size sunulması gerekmektedir.

1992 yılında Sicurello, F.; Villa, M. Ce İstanbul'da yapılan konferansta 'System to manage a clinical data base on aids' başlığıyla sorguların önemi üzerinde durulmuş ve şöyle denmiştir :

"...sorgular önemlidir çünkü bunlar bize daha önceden kaydedilmiş bilgileri hızlı bulabilmemizi sağlarlar. Ve bunları işleyebilir, seçilen verileri yazıcıdan çıkartabiliriz, laboratuar testleri ve grafikleri kolayca elde edebiliriz..."

Veri raporlama , istenilen verilerin bulunması insanlar için vazgeçilemez bir konuma gelmiştir. Burada yapılacak bir hata veya gözden kaçırılacak bir nokta çok önemli zararlara yol açabilmektedir.

Bu amaçlara yönelik olarak Structured Query Language (Yapısal Sorgu Dili) oluşturulmuştur. Sorgulama her dilde profesyonel program yapan programcılarca kullanılmaktadır. Visual Basic'te MsQuery , Oracle 'da PL/SQL kullanımı gibi. Bugün , veri tabanlarını kullanan her yazlımın ya da kullanıcının mutlaka SQL ile karşı karşıya gelmesi zorunlu olmaktadır.

SQL'in kullanım şekli diller arasında pek fazla fark etmemekle birlikte yine de bazı yazım farklılıkları mevcuttur.

SQL'in programcılıktaki önemli yerini Ruhver Barengi 1998 de yazmış olduğu kitabında şu şekilde ifade etmiştir "SQL Delphi' nin değil veri tabanlarının kendilerinin kullandığı bir dildir. Ancak Delphi sayesinde SQL cümleciklerini , veri tabanına göndermek ve veri tabanının verdiği yanıtları alarak işlemek mümkün olmaktadır. Uygulamalarda veri tabanlarını ve SQL cümleciklerini kullanmak çok verimli programlar üretmemize yardımcı olacaktır. Delphi' de SQL cümleciklerini veri tabanına göndermek için Tquery bileşenleri kullanılır."

Problem; veri tabanı uygulamalarında, veri tanımlama, veri bütünlüğünün kontrolü, veri tabanlarına erişimin kontrolü ve veri tabanlarının sorgulanması ve güncellenmesi amaçları için gerekli komutlara sahip bir alt dildir. (sub language). Alt dil denmesinin nedeni: bir bilgisayar dilinin sahip olması gereken tüm komutlara sahip olmayışıdır. SQL ilişkisel veri tabanındaki veriye erişim için kullanılan komut gruplarıdır. Bu makalede SQL'in Oracle' daki kullanım şekillerine de yer verilmekle birlikte asıl olarak Delphi' deki kullanımına değinilecek ve asıl sorgu nesnesi olan TQuery incelenecektir. TQuery nesnesinin özellikleri ve metotları ayrıntılı olarak anlatılacak ve çeşitli kısa program örnekleriyle konu pekiştirilmeye çalışılacaktır.

Hızlı ve etkili bir program yazabilmek için hem SQL mantığını hem de bunun Delphi' deki kullanımını iyi bilmek gerekir. Delphi bu konuda çok fazla özelliğe sahip olup bütün bunların incelenmesi ve anlaşılması, konu hakkındaki kaynakların hep İngilizce olması ve herkesin ingilizce seviyesinin bunları okuyup anlayabilecek seviyede olmaması nedeniyle konunun öğrenilmesini zorlaştırmaktadır.

66 özelliği ,97 metodu ve olaylarıyla çok karmaşık olan TQuery nesnesinin var olan tüm özelliklerini ve kullanım şekillerini bilmeden program yazmaya kalkmak elinde ne tür silahları olduğunu ve bu silahların gücünü, kapasitesini bilmeyen bir devletin savaşa girmesine benzer. Tabii ki bu devletin savaşı kazanması düşünülemez. Bir programcının da makalede verilen bilgilere sahip olmadan veri tabanı programı yazmaya kalkması yukarıdaki örnekteki gibi fiyaskoyla sonuçlanacaktır.

Yukarıda belirttiğim nedenlerle birlikte profesyonel bir program yazabilmek için SQL mantığı ve bilgisiyle birlikte TQuery nesnesinin öğrenilmesi zorunlu olmaktadır.

1.2 - BAZI TANIM VE KISALTMALAR

TANIM AÇIKLAMA

Alias : Takma ad .Database konfigürasyon bilgisini özel bir veri tabanına bağlanmak için gerekli bilgiyi içerir. InterBase, dBase gibi.
Alt sorgu : Sorgu içerisinde başka bir veri tabanından sorgulaya- rak veri alan bölüme denir.
Blob : Resim dosyasının veri tabanındaki türü.
Boolean : Mantıksal değer. True veya False değerlerini alır.
Buffer : Tampon bellektir.
Cache : Ön bellektir. Çok hızlı olması sebebiyle tercih edilir.
CaseSensitive : Büyük küçük harf ayrımı yapması. A<>a
Client : İstemci veya terminal olark ifade edilir.
Component : Görsel geliştirme dillerinde kullanılan nesnel öğelere denir .
Dataset : Tablo , veri tabanı bağlantısını belirtir.Deplhi'de temel veri tabanı sınıfıdır.
DataSource : Veri tabanı veri bilinçli bileşeni. TTable, TQuery vb.. nesneler ile veri bilinçli nesnelerde gösterilecek veri için aracılık yapar.
Event : Nesnelerle ilgili herhangi bir durumda meydana gelen olaylar. OnChange, OnExit gibi.
Index : Belli bir alan dizisine göre çeşitli formatlarda sıralama.
Join : Farklı tablolardan farklı alan verilerin alınıp birleştirilmesi.
Keyfield : Anahtar alan.
Master- Detail : Ana veri ve buna bağlı detay veri ilişkisi
Parametre : Yöntemlere (Procedure, Fonksiyon) değer göndermek ve almak için kullanılan değişkenler
PartialKey : Arama işleminde kısmi değer bildirimi
Primary *** : Birincil anahtar alanı
Remote Server : Uzak sunucu
Server : Sunucu
Session : Oturum
Child Obje : Çocuk nesne
Query : Sorgu.Belli kriterlere uyan veri kümesini elde etme
Host : Sunucu
Protokol : Yerel ve uzak uygulamalar arasında ver alış verişinde kullanılan ortak dil
DML : Data Manipulation Language - Veri İşleme Dili
-R- : Read Only - Salt Okunur
[] : Tercihe bağlı kullanılacak parametre, özellik, değerleri göstermek için kullanılıyor.
BDE : Borland Database Engine - Borland Veri Tabanı Motoru

BÖLÜM 2

2.1- SQL 'in Yapısı ve Gelişimi

Yapısal sorgu dili (SQL) sunucusu veri kümeleri üzerinde matematiksel ilişkiler gerçekleştiren veri tabanı motorudur. Burada verinin nasıl bulunduğunu anlatmaya gerek yoktur. Veriyi almak için sadece SQL e başvurmak yeter.

SQL, 1974 te icat edilmesine rağmen 1986 yılına kadar bir standart haline gelmedi. Bu arada bir çok geliştirmeci bunun üzerine ilişkisel veri tabanı sistemleri geliştirdiler. Bu desteklere rağmen bunlar yeterince uygun olmadı çünkü: ofissel bir standart ortaya konmadan geliştirilmişlerdi. SQL 'in ilk başlangıcı ilişkisel veri tabanı modelinin kuramını ortaya koyan , E:F. Codd' un 'A relational model for large shared data banks " adlı makalesine dayandırmak olasıdır. Daha sonra IBM tarafından Structured English Query Language (SEQUEL) tanımlanmıştır. İlk SQL standardı ISO tarafından 1987'de ISO 9075 kodu ile yayınlanmıştır.Bu dilin standart bir dil olması hızla yaygınlaşmasını sağlamıştır. Ayrıca ANSI versiyonu ise , teknik olarak ISO 9075 ile tamamı aynı nitelikte olup 1986' da X3.135 kodu ile yayınlanmıştır. ISO ,1989'da 'bütünlük artırımı özelliğini' (integrity enhancement feature) ekleyerek ISO 9076 kodu ile yayınlamıştır. Ayrıca ANSI , gömülü (embedded) SQL dilleri ile ilişkili standartları da içeren X3.168 standardını yayınlamıştır.

Standartlar üzerindeki çalışmalar ve eklemeler halen sürmektedir.Standart SQL komutları ile çalışmanın doğal olarak uygulamaların çeşitli heterojen ortamlar arasında taşınabilirliği (portability), açık sistem mimarisini destekleme gibi çeşitli açılardan büyük yararları vardır.Bütün bunlarla birlikte SQL 'deki eksiklikler geliştirmecileri bu konudaki yeni eklemelere ve gelişmelere mecbur kılmıştır.

SQL lokal ve uzak veri tabanı mimarilerini desteklemektedir.

2.2- LOKAL SQL

Local SQL tam yol ve dosya ismi yazmanıza izin verir. Select from 'Parca.DBF' ifadesi ile Select from "C:\ORNEK\PARCA.DBF" ifadesinin yazımında ikisi de doğrudur. Bunlar yerine BDE Alias (takma adlar) da kullanılabilir. Örneğin Select from ":PDDX:Table1"

NOT: Yerel tablo ismini yazmazsanız BDE Configuration Utility 'deki belirlenen tipi kabul eder. Bu tip tablolar ile Query nesneleri ile ilişkilendirilen standart takma adlar için olan varsayılan sürücü tipindedir.

Sütunlar

Local SQL Paradox' un çoklu kelimeli sütun isimlerini ve SQL anahtar kelimelerinin uzunluğunun iki katını desteklemektedir. Bu SQL anahtar kelimeleri şunlardır.

• Tek veya çift tırnak içinde yazılanlar
• SQL tablo ismi ile başlayan veya tablo ile ilişkili isimler

Örnek:
Select M."Mus_no" from Musteri

Tarihler

Local SQL tarihlerin U.S formatında da olduğu gibi MM/DD/YY (ay/gün/yıl) olarak girilmesini bekler.Uluslar arası tarih formatını desteklemez.

Veri İşleme

Bazı sınırlamalarla birlikte Local SQL aşağıdaki ifadeleri desteklemektedir.

Select : Var olan veriyi açmak için
Insert : Tabloya yeni bir veri eklemek için
Update : Var olan veriyi düzeltmek için
Delete : Tablodan veriyi silmek için

Aşağıdaki bölümler Local SQL DML ifadeleri için kullanılabilen fonksiyonları tarif eder.
• DML ifadelerindeki parametre alt durumları
• Toplam fonksiyonları
• String fonksiyonları
• Tarih (date) fonksiyonları
• Operatörler
• Güncellenebilen sorgular

SQL İfade ve Deyimleri

A) Select

Select ifadesi bir veya daha fazla tablodan veri getirmek için kullanılır. Çoklu tablolardan veri işini yapan Select ifadelerine "Join" (birleştirme) denir. Local SQL Select İfadelerinin aşağıdaki şekillerini desteklemektedir.

SELECT [DISTINCT] sütun_listesi
FROM tablo_adı
[WHERE arama_durumu]
[ORDER BY sıralama_listesi]
[GROUP BY grup_listesi]
[HAVING sahiplik_durumu]
[UNION secim_açıklaması]
(heterojen birleşmeler)

Aşağıda belirtilenler hariç bütün cümlecikler ANSI_standart SQL' ce kullanılır. [ ] içinde olanlar istenirse kullanılır.

A.1 Distinct Cümleciği

Kelime manası ayrı ,hariç,tek demektir. Deyim olarak aynı alandaki benzersiz olanları bulmayı ifade eder.
Aşağıdaki örnek şehir alanı ne olursa olsun tüm öğrencileri gösterir
Select ogr_sehir From Ogrenci

Aşağıdaki örnek ise sehirleri aynı oln öğrencilerin yalnız ilkini seçer.
Select DISTINCT ogr_sehir From Ogrenci

A.2 From Cümleciği

From cümleciği verinin getirileceği tablo veya tabloları belirtir . Tablo referansı tek bir tablo ,tabloların virgülle ayrıldığı bir liste veya iç/dış birleştirme (SQL -92 standartında belirtilen ) olabilir . Örneğin aşağıdaki ifade tek bir tabloyu çağırır :
Select ogr_ad,ogr_soyad From "Ogrenci.dbf"

Aşağıdaki ifade bir sol dış birleştirmesini gösteren tablo referansına bir örnektir.
Select From Parca left Outer join İthalat On Parca.Parca_no=Ithalat.Parca_no

A.3 Where Cümleciği

İsteğe bağlı olarak kullanılan Where cümleciği arama durumunda belirtilen kriterlere uyan kayıtların alınmasını böylece filtreleme yapılmasını sağlar.
Örneğin aşağıdaki ifade sadece Parca_nosu 543' den büyük olan satırları çağırır.
Select From Parca Where Parca_no>543

Where cümleciği IN yüklemini de içerebilir. IN yüklemi parantez ,içinde değerler listesini içerir. Örneğin aşağıdaki ifade sadece Parca_no 'su IN yüklem listesindeki öğelere eşit olan satırları çağırır.
Select From Parca Where Parca_no IN (543,544,650,680)
Select from Dersler Where bol_kod='12' and ogr_sinif='4'
Where cümleciğinde karşılaştırma için > ,<,=, <> gibi operatörler kullanılabilir. Bunun yanı sıra IN , ANY , ALL , EXIST yüklemleri de kullanılabilir

A.4 Order By

Order By cümleciği çağrılan satırların sırasını belirtir.
Örneğin aşağıdaki sorgu öğrenci ismine göre alfabetik(artan) sıralı olarak bütün öğrencilerin listesini verir
Select From Ogrenci Order By ogr_no ASC
aşağıdaki sorgu öğrenci soyadına göre alfabetik(azalan) sıralı olarak bütün öğrencilerin listesini verir.
Select From Ogrenci Order By ogr_soyad DESC

Hesaplanmış alanlar korelasyon( ilişki) ismine veya sıra durumuna göre sıralanabilir. Örneğin aşağıdaki sorguda ad ile soyad alanı birleştirilerek oluşturulan alana göre sıralanarak kayıtlar ekrana çağrılır.
Select soyad || ',' ad || as tam_ad ,telefon From müsteri Order by tam_ad

A.5 Group By

Group By cümleciği toplam fonksiyonları için çağrılan satırların nasıl gruplandırılacağını belirler.

Örnek:
Select Parca_no, Sum(miktar) as Toplam
From Parca
Group By Parca_no

A.6 Having

Having cümleciği kaydın sorguca belirlenen değerlere sahip olup olmadığına bakar. Group By ile birlikte kullanılır. Having cümleciğiyle denkleşmeyen gruplar sonuç kümesinden çıkarılırlar. Alt sorgular Having cümleciğince desteklenirler.

Alt sorgu ,ana sorguca döndürülecek kayıtların sayısını sınırlayan arama koşullarıdır. =,<,> gibi koşullandırmalar yanında IN ,ANY ,ALL, EXIST gibi ön yüklemler de kullanılabilir.

Bölümlere göre öğrenci sayıları 500 kişinin üstünde olan bölüm kodlarının listesini veren bir örnek aşağıdadır.
Select DISTINCT ogr_bol_kod, COUNT() From Ogrenci Group By ogr_bol_kod Having COUNT ()>500

A.7 Union

Union cümleciği iki veya daha fazla Select ifadesinin sonucundan tek bir tablo üretmek için kullanılır.
Örneğin :
Select From Ogrenci UNION Select From Veli

A.8 İntersect

Sorgulardan elde edilen ortak kayıtları verir.
Select From Ogrenci INTERSECT Select From Veli

A.9 Minus

Birinci sorguda bulunup ikinci sorguda bulunmayan kayıtların bulunmasında kullanılır.Diğer bir şekilde bir grup öğenin seçimden çıkarılması amacıyla kullanılır.
Select Ogr_num From Ogrenci MINUS (Select ali_ogr_num, From alınandersler)

A.10 Heterojen Birleşmeler

Local SQL farklı veri tabanlarındaki tabloların birleştirilmesini destekler. Heterojen birleştirme yapılacağı zaman yerel bir takma ad seçebilirsiniz. Takma ad seçmek için SQL/SELECT ALIAS 'ı seçin. Eğer Alias seçmezsen Local SQL tabloyu kullanılan veri tabanının olduğu aktif dizinde bulmaya çalışacaktır.

Örneğin ISLER Alias 'ı fonksiyonda geçen veri tabanı idaresi olabilir.
Yerel bir Alias seçtikten sonra bir tablo ismi belirtirsek

• Yerel tablolar için hem Alias' ı hem yolu belirtin
• Tabloları uzaktan kontrol için sadece Alias' ı belirtin

Aşağıdaki ifade Paradox tablosundan ve Dbase tablosundan veri getirir.
Select Distinct M.Müs_no,M.Sehir,S.Siparis_no From "MUSTERI.DB" M , "SIPARIS.DBF" Select Where M.Müs_no= S.Müs_no

B) Update

Ansi -Standard Update için belirtilen bir sınırlama yoktur.
Örneğin :
Update ULKETABLOSU Set baskent='Paris' Where ULKE='FRANSA' And baskent='Istanbul'

C) Delete

Ansi -Standard Delete için belirtilen bir sınırlama yoktur
Örneğin :
DELETE FROM TEZ9.DB WHERE SOYAD="ERTEM"

DML İfadelerinde Alt Durum Parametreleri

Dml ifadelerinde değerler yerine kullanılabilen değişkenler : den sonra yazılmalıdırlar.
Örneğin :
SELECT ad,soyad From "Musteri.db" Where soyad>:var1 and ad<:var2

Toplam Fonksiyonları

Çağrılan datayla birlikte aşağıdaki Ansi-Standard SQL toplam fonksiyonları kullanılabilir.

SUM () Bir sütundaki değerlerin toplamını alır.
AVG () Bir sütundaki değerlerin ortalamasını alır.
MIN () Bir sütundaki değerlerin en küçüğünü bulur.
MAX () Bir sütundaki değerlerin en büyüğünü bulur.
COUNT () Bir sütundaki değerlerin sayısını bulur

Örnek :
SELECT SUM (BRUT) FROM PERSONEL


String Fonksiyonları

UPPER() Stringi büyük harfe çevirir.
LOWER() Stringi küçük harfe çevirir.
TRIM() Stringin bazı kısımlarını alır.
SUBSTRING() Stringten alt stringler oluşturur.

Örnek :
Select from Tez1.db Where Upper(Soyad)='ARSLAN'

Tarih Fonksiyonu

Local SQL EXTRACT() fonksiyonuna tarih/zaman alanlarından tek sayısal alanı almak ve şu şekilde kullanmak suretiyle çalışmasına izin verir.
EXTRACT (extract_alan From alan_adı)
Örneğin aşağıdaki ifade tarih alanından yıl değerini alır.
Select Extract( Yıl From Dogum_tar) From Ogrenci
Aynı zamanda MONTH ,DAY,HOUR,MINUTE,SECOND değerlerini de bu fonksiyonu kullanarak çıkartabilirsiniz.
NOT : EXTRACT TIMEZONE_HOUR veya TIMEZONE_MINUTE cümleciklerini desteklemez.

Operatörler

Local SQL şu operatörleri destekler.
Aritmetik ( ) ,+ , - , , /
Karşılaştırma <, >,= ,<>, >=,=< ,IS NULL ,IS NOTNULL, : Boşluk olarakda nitelendirilir. ' ' boşluk değildir.
IN ,NOTIN :Bir küme içinde olup olmama durumu
[NOT] BETWEEN x AND y :Bir değerin x ile y arasında veya dışında olması durumlarını belirtir
ALL :Bir kümedeki tüm değerlendirir ve bir eşitlik veya eşitsizlikle kullanılır. Where Ucret>=ALL(10000,20000)
ANY : Bir kümeden elde edilen değerlerin her hangi biriyse seçime dahil olunur.
[NOT] EXISTS :Alt sorgu kavramıyla kullanılır.
[NOT] LIKE :Benzerlik işlemcisi Where isim Like 'A%' İsmi 'A' ile başlayanlar
Mantıksal ( ) ,AND ,OR , NOT
String birleştirme ||

Güncellenebilen Sorgular

SQL linkleri hem tekli hem de çoklu tabloların güncelleştirilebilir sorguları için genişletilmiş destek sunar. Şu kısıtlamalar güncellemelere etki eder.
• Link yapılan alanlar güncellenemez
• Index anahtarlaması hataya yol açar.

Aktif Sorgulardaki Sınırlamalar

Tekli tablo sorguları veya görünümleri (güncellenebilir olanlar) şunları sağlar:
• Join Union,Intersect ,Minus işlemleri yoktur.
• Distinct anahtar kelimesi Select' te yoktur.
• Select cümleciğindeki her şey basit Sütun referansı veya hesaplanmış alandır , Toplam fonksiyonlarına izin verilmez
• From cümleciğinde referans edilen tablo hem güncellenebilir taban tablosu veya güncellenebilir görünüme sahiptir.
• Group By ve Having cümleciği yoktur.
• Alt sorgular yoktur, alt ilişkili sorgular yoktur.
• Herhangi bir Order By cümleciği Index Ek kısıtlamalar alanlara veya kursor metotlarına uygulanabilir.

Tablo Birleştirme (JOIN) işlemi

Sorgulanan veriler eğer birden fazla tabloda yer alıyorsa Join işlemi yapılır. Join işlemi yapılabilmesi için iki tabloda da ortak alanlar olmalıdır.
Örneğin
OGRENCI SINAV
NO AD SOYAD NOTLAR VIZE1 VIZE2 FINAL
1 ISMAIL ARSLAN 1 90 100 100
2 ARZU ARSLAN 4 85 90 95
3 ISRAFIL ARSLAN 3 92 80 90

Çizelge 1 Birleştirilecek iki tablo
Select No,Ad,Soyad,Fınal
From Ogrenci, Sinav
Where No=Notlar and no<'4'

Aktif Join (Bağlantılar) Üzerindeki Kısıtlamalar

Aktif bağlantılar kursorlere bağlıdırlar ve şuralarda kullanılabilirler.
• Bütün bağlantılar soldan sağa dış bağlantılardır
• Bütün bağlantılar Indexlerle desteklenirler.(Paradox veDbase için)
• Dış ısmarlama tanımlanmaz
• Her tablo(Join deki) taban tablodur.
• Sorgu tekli tablo güncelleştirmesini engelleyecek hiçbir elemente sahip değildir.